Var olan bir hukuki ilişkinin (Sözleşme) ortadan kaldırılması anlamına gelen ikâle; taraflar arasında yapılmış olan bir sözleşmenin karşılıklı anlaşarak ortadan kaldırılması anlamına gelmektedir.
İşçi ile işveren arasında kurulmuş olan hizmet sözleşmesini taraflar aynı şekilde anlaşarak sona erdirilebilir. Bu durumda işçi istifa ederek işten ayrılmamış, işveren de çalışanın iş akdini tek taraflı feshetmemiş olacağı için istifa ve işten çıkarmaya yönelik hukuki sonuçlar doğmayacaktır.
İş Hukukun amacı işçiyi korumak olduğu için ikale sözleşmesinde mutlak surette işçinin bir yararı olması esastır. İş Hukuku mevzuatımızda doğrudan ikale ile ilgili bir düzenleme olmayıp bu boşluk Borçlar Kanunundaki sözleşmeye dair genel hükümlerle doldurulmaktadır.
İşçi ile işverenin her zaman tek taraflı olarak sözleşmeyi feshetme hakları dururken hangi sebeple ikale yoluna gittikleri önem taşımaktadır. Bu noktada Yargıtay’ın “işçinin makul bir yararı” kavramı devreye girmektedir. İkale sözleşmesi yapmak için ilk talep işçiden geliyorsa, istifa ederek işten ayrılmasına nazaran bu yola başvurmada bir takım üstün menfaatleri, makul yararı olması gerekir. İşçinin makul yararı yanında serbest iradesiyle, baskı altında olmadan da bu sözleşmeyi yapması TBK 30-39 maddelerinde yer alan irade fesadı hallerinin bulunmaması aranan koşullardan biridir.
İkale sözleşmesinin içeriği yukarda sayılan koşullar bulunması kaydıyla serbestçe düzenlenebilir. Sözleşme içeriğinde tarafların hak ve alacakları, vazgeçtikleri hakları, işten ayrılma tarihi, sır saklama yükümlülüğü, rekabet yasağı gibi her türlü konu yer alabilir.
SONUÇLARI:
1- İkale sözleşmesinin şartlarına uyularak yapılması halinde çalışan iş güvenliği hükümlerinden yararlanamaz.
2- Taraflar ikale sözleşmesinde tazminat verilmesini kararlaştırabilirler, kararlaştırılmaması halinde işçi bunu talep edemez.
3-İkale sözleşmesi ile işten ayrılan çalışan işsizlik ödeneği alamaz.
4- İş sözleşmesi ikale yoluyla sona erse de kullanılmayan yıllık ücretli izinlere ait ücretler ödenir.
5- İş Kanunun m.32/5 gereği sözleşme ikale yoluyla sona erse dahi parayla ölçülebilir tüm menfaatlerinin (ikramiye, prim, fazla mesai) eksiksiz ödenmesi gerekir.